Μάαστριχτ 1992: Ο «προάγγελος» της βαρβαρότητας - Του Νικόλαου Μόττα* Από Palmografos.com: Palmografos.com - Μάαστριχτ 1992: Ο «προάγγελος» της βαρβαρότητας - Του Νικόλαου Μόττα*

Ο τίτλος του άρθρου δεν είναι παραπλανητικός. Κάθε λέξη έχει την σημασία της. Η “σημερινή βαρβαρότητα” δεν χωρά ιδιαίτερη επεξήγηση. Την ζούμε. Είναι τα νέα μέτρα που έχουν ήδη αποφασιστεί (παρά τις όψιμες και υποκριτικές “διαφωνίες” κυβέρνησης-Τρόϊκα) και βρίσκονται προ των πυλών. Είναι η βαθιά λιτότητα στην οποία βυθίζονται οι λαοί της Ισπανίας και της Πορτογαλίας που εξεγείρονται, είναι οι αντεργατικοί νόμοι που – με πρόσχημα την “δημοσιονομική προσαρμογή” - περνούν σε όλη την Ευρώπη, συμπεριλαμβανομένου του ευρωπαϊκού βορρά. Από που λοιπόν “πηγάζουν” όλα αυτά τα μέτρα που κατακρημνίζουν μισθούς και συντάξεις, που συντρίβουν εργατικά δικαιώματα δεκαετιών, που ιδιωτικοποιούν ακόμη και το οξυγόνο που αναπνέουμε, που προωθούν την μερική απασχόληση, που φορτώνουν φόρους και χαράτσια στα νοικοκυριά ενώ απαλλάσουν το μεγάλο βιομηχανικό και εφοπλιστικό κεφάλαιο;

ΑΚΟΥ ΕΛΛΗΝΑΚΟ

Σκοπός μου δεν είναι να σε αποενοχοποιήσω, εάν εσύ δεν θέλεις να αλλάξεις, ούτε όμως και να σε καλοπιάσω.

Σε λέω Ελληνάκο γιατί δεν είσαι άξιος του παρελθόντος σου και των προγόνων σου.

Τα ξεπούλησες όλα Ελληνάκο για το ευρώ.

Πούλησες την ψυχή σου Ελληνάκο για τα μπιχλιμπίδια που σου υποσχέθηκαν, για τη λάμψη που είδες στα παιχνίδια τους χωρίς να βλέπεις την κόλαση στην οποία σε έριχναν.

Κτηνοτρόφος η βοσκός

Στη Σαρδηνία δεν υπάρχει η λέξη κτηνοτρόφος αλλά η λέξη βοσκός.
Κατ' αυτους η λέξη κτηνοτρόφος δεν περιέχει πολιτισμό και δεν "παράγει" κοινωνία ενώ η λέξη βοσκός είναι η καρδιά του παραδοσιακού πολιτισμού τους και φτιάχνοντας τη παρακάτω ιστοσελίδα http://www.movimentopastorisardi.org/?p=1283 εξηγούν τι μέλλον έχει η Σαρδηνία χωρίς βοσκούς με τίτλο "μια Σαρδηνία χωρίς βοσκούς - Χωρίς ταυτότητα και χωρίς λαό".
Μεταφράζοντας την εισαγωγή που κάνει ο πρόεδρος του MPS – ΚΙΝΗΜΑ ΒΟΣΚΩΝ ΤΗΣ ΣΑΡΔΗΝΙΑΣ για να εξηγήσει τις κλιμακούμενες αντιδράσεις τους, θα καταλάβετε τι εννοώ.

Νοέμβρης 1973 - Χρονικό

ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ: Όπλο του συστήματος

ΑΠΟΔΟΚΙΜΑΖΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΥΠΟΛΟΓΙΖΕΙ ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΟΥ ΠΑΡΟΝΤΟΣ

ΑΝΤΟΝΙΟ ΓΚΡΑΜΣΙ

  Επειδή οι καιροί επιβάλλουν ένα οριστικό ξεκαθάρισμα διλλημάτων του είδους: «Υπάρχει ή δεν υπάρχει συνέχεια στο σημερινό ελληνικό έθνος με το ελληνικό έθνος της αρχαίας Ελλάδας;» ,λόγω της ιστορικής κρισιμότητας των εποχών που ζούμε όπου φαίνεται το παγκόσμιο γίγνεσθαι να πιέζεται να κινηθεί σε όρους εκχυδαϊσμένης και εκφασι-σμένης πολιτικής της αγοράς ,σε αντίθεση με τους όρους της δημο-κρατικής διακυβέρνησης που τέθηκαν στην αρχαία Ελλάδα για πρώτη φορά ,όπου προτάσσεται η πολιτική με ήθος και ανθρωπισμό ,στη συνέχεια θα προσπαθήσω με τη βοήθεια κάποιων στοιχείων που έπεσαν στην αντίληψή μου ,να προσδιορίσω ,κατά το δυνατόν ,τι πραγματικά ισχύει.
Καταρχήν η θεώρηση ότι το Έθνος είναι δημιούργημα των αστικών επαναστάσεων του 18ου και του 19ου αιώνα ανήκει αρχικά μάλλον στον Ι. Στάλιν. Στη μελέτη του «Μαρξισμός και το εθνικό ζήτημα» του 1912-13 ταυτίζει τα Έθνη και την εθνική συνείδηση με τη δημιουργία των «Εθνών –κρατών» σε ορισμένες δυτικοευρωπαϊκές χώρες με αφετηρία τη γαλλική επανάσταση. Αξίζει να γραφεί η άποψη του Στάλιν γιατί έχει υιοθετηθεί σήμερα από μελετητές και πολιτικούς χώρους γενικευμένα και άκριτα ,τολμώ να πω ,συγκεκριμένα: «Το Έθνος δεν είναι απλώς μια ιστορική κατηγορία ,μα μια κατηγορία μιας ορισμένης εποχής ,της εποχής του αναπτυσσόμενου καπιταλισμού. Το προτσές της διάλυσης της φεουδαρχίας και της ανάπτυξης του καπιταλισμού είναι ταυτό-χρονα και προτσές συγκρότησης των ανθρώπων σε έθνη. Αυτό έγινε π.χ. στη Δυτική Ευρώπη. Οι Άγγλοι ,οι Γάλλοι ,οι Γερμανοί ,Ιταλοί και άλλοι συγκροτήθηκαν σε έθνη ,στο διάστημα της νικηφόρας πορείας του καπιταλισμού που θριάμβευσε ενάντια στο φεουδαρχικό σύστημα. Εκεί όμως ο σχηματισμός των εθνών ,σήμαινε ταυτόχρονα και τη μετατροπή τους σε αυτοτελή εθνικά κράτη. Το αγγλικό ,το γαλλικό ,και άλλα έθνη είναι ταυτόχρονα και αγγλικά κ. λ. π. κράτη.»
Αρκετοί πιστεύουν ότι η θεώρηση αυτή ανήκει στην πρωτογενή μαρξι-στική σκέψη των Μαρξ –Έγκελς. Μια τέτοια εκδοχή είναι αβάσιμη γιατί αυτοί δε φρόντισαν να εκθέσουν μια συστηματική αντίληψη για το Έθνος.
Σχετικά με αυτή τη θέση ο αείμνηστος ,καθηγητής Ν. Σβορώνος σε μελέτες του αποδέχεται τον οικονομικό παράγοντα που προσδιορίζει η θεώρηση του Στάλιν για το Έθνος επιχειρηματολογεί εντούτοις υπέρ της ιστορικής συνέχειας του ελληνισμού. Την ιστορική συνέχεια του Ελληνι-σμού υποστηρίζουν επίσης διανοητές όπως ο Δ. Γληνός(βλ. «Έθνος και Γλώσσα «1915, «Τι είναι και τι θέλει το ΕΑΜ»1942) και ο Γ. Σκληρός(βλ. «Το κοινωνικό μας ζήτημα» στην εφημ. «Νουμάς» Απρίλης 1908). Τα ίδια δεδομένα έχουμε και στον φλογερό πατριωτικό λόγο του  Άρη Βελουχιώτη στη Λαμία(29/10/1944).
Ας αναφερθούμε στη συνέχεια στην έννοια του έθνους με βάση πανάρχαιες μαρτυρίες. Η μαρτυρία του Ηρόδοτου είναι χαρακτηριστική και εντοπίζεται στην Ουρανία στο εδάφιο 144 ,όπου στη νεοελληνική του απόδοση αναφέρει : «Το ελληνικόν (έθνος) είναι από το ίδιο αίμα και ομόγλωσσον ,έχει ναούς ,αγάλματα θεών και θυσίες όλα κοινά και ήθη ομότροπα ,αυτών να γίνουν προδότες οι Αθηναίοι ,ποτέ δεν είναι ορθόν. Μάθετε λοιπόν το εξής ,αν ήδη δεν το γνωρίζετε ,ότι έστω και ένας μόνο Αθηναίος αν μείνει ,ποτέ δεν θα συμβιβαστεί με τον Ξέρξη… Όσο ο ήλιος θα ακολουθεί την ίδια πορεία που ακολουθεί σήμερα ,ποτέ δεν θα μιλήσουμε την ίδια γλώσσα με αυτόν.» έκδ. Ωκεανίδα 2005 μετάφραση Άγγελος Βλάχος.
Ο ορισμός αυτός είναι μέρος από την απάντηση Αθηναίων εκπροσώπων προς τους Σπαρτιάτες απεσταλμένους που ανησυχώντας για το ενδεχό-μενο συνθηκολόγησης των Αθηναίων με τον Ξέρξη προσπαθούν να βολιδοσκοπήσουν την κατάσταση.
Ο προσδιορισμός της έννοιας –χωρίς να έχει ανατραπεί μέχρι σήμερα -,δεν αναφέρεται στην έννοια του τόπου διαμονής –γεωγραφικού χώρου ,γιατί είναι ενσωματωμένος στην ετυμολογία της λέξης ,σημαίνει το σύνολο ανθρώπων με κοινή θρησκεία ,κοινά ήθη και έθιμα ,κοινή γλώσσα και κοινή φυλετική καταγωγή.
Ετυμολογικά η λέξη απαντά στη ρίζα Fεθ. με σίγηση στο F(δίγαμμα).
Κοινή ρίζα έχουν οι λέξεις έθος με σημασία έθιμο ,συνήθεια ,καθώς και η λέξη Ής με πρωτογενή ερμηνεία κατοικία και δευτερογενή στον Ηρόδοτο εκ νέου συνήθεια και έθιμο. Επομένως ετυμολογικά το Έθνος, είναι αναμφισβήτητα το σύνολο ανθρώπων με ίδιες συνήθειες και κοινή συνηθισμένη κατοικία. Το ελληνικό έθνος σαν αυθύπαρκτη και ισότιμη συνυπάρχουσα οντότητα γνώρισε περιόδους ακμής και παρακ-μής με εκτεταμένες περιόδους υποδούλωσης ,όμως μπόρεσε να κρατήσει τα βασικά συνεκτικά του στοιχεία ζωντανά ,που για λόγους καθαρά επιβίωσης  ,αυτοσεβασμού και σεβασμού στους , με αίμα ηρώων  ,κατοχυρωμένους κώδικες αξιών αξίζει να τα κρατήσουμε στο ακέραιο γιατί μόνο έτσι θα αντιμετωπίσουμε το νέο εχθρό που έχει τα χαρακτηριστικά της πιο στυγνά εφαρμοσμένης παγκοσμιοποίησης . 
Ας σταθούμε όμως στα λόγια των Αθηναίων για να επισημάνουμε τα εξής: Αυτά τα λόγια και μόνο μαρτυρούν έθνος και εθνική συνείδηση  25 αιώνες πριν ,καμιά σχέση δεν έχουν με τον όρο εθνικισμός  που μαρτυρείται  από το 1874 και είναι μετάφραση του όρου nationalism-(ρατσισμός –φυλετισμός) και υποδηλώνει επιθετική και επεκτατική διάθεση που βρίσκει αντιστοιχία ,όχι τυχαία, στον όρο εθνικοσοσια-λισμός ,άλλη ονομασία του ναζισμού.
Αν τώρα  θέλουμε  να μη συμπλεύσουμε με αφελληνιστικά  νεοεπο-χίτικα πνεύματα που καρποφορούν   δυστυχώς από την άκρα δεξιά μέχρι την άκρα αριστερά και να ξαναρχίσει  η Παιδεία να μεταλαμπα-δεύει τις ελληνικές πνευματικές και ανθρωπιστικές αξίες , να πάρουν και πάλι  ο ελληνικός πολιτισμός  και η Ορθοδοξία ,τη σωστή διάσταση στη ζωή των Ελλήνων και στην παγκόσμια κοινότητα,
-για να αντιμετωπίσουμε τα φαινόμενα της βαθιάς και εκτεταμένης διαφθοράς και διάβρωσης αξιών ,που ενισχύονται από  το σαθρό πελατειακό πολιτικό μας σύστημα ,σε μια ατέρμονη διαδικασία ανατροφοδότησης,
-για να προτάξουμε μια αποτελεσματική στρατηγική πολιτική ,χωρίς φοβίες και υποχωρητικότητα ,
-για να γίνουμε  κύριοι του τόπου μας και όχι εξαθλιωμένοι πολίτες μιας αποικίας του ευρωπαϊκού νότου ,όπου η κυρίαρχη πολιτική είναι η στυγνή εκμετάλλευση και απαξίωση των κατώτερων κοινωνικά στρωμά-των ,από αμετανόητους πλουτοκράτορες,
-για να μην αφήνουμε ,τέλος, περιθώρια σε κανένα «εκλεκτό» επικυ-ρίαρχο να εκφράζει τα «αλληλέγγυα» αισθήματά του με τις παρακάτω προϋποθέσεις:
«Κάποιες κυβερνήσεις δεν έχουν ακόμη συνειδητοποιήσει ότι έχουν χάσει εδώ και καιρό την εθνική τους ανεξαρτησία λόγω του υψηλού
χρέους τους. Μόνο αν εκχωρήσουν την εθνική τους κυριαρχία θα έχουν τη στήριξη και την αλληλεγγύη της ευρωζώνης» Μάριο Ντράγκι ,πρόεδρος της Ε.Κ.Τ. σε συνέντευξή του στο Der Spiegel 30/10/2012.
Αλεξάκη –Χρονάκη Βασιλική
*Ευχαριστώ το Νίκο Ραπτόπουλο για τις πολύτιμες πληροφορίες του .καθώς και τον Θεόδωρο Καλλίνο συνταγματάρχη ε. α. ,Διοικητή Λόχου στο οχυρό Καλής το 1940-41 ,εθελοντή Διοικητή Λόχου στη Μάχη της Κρήτης ,αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης 1941-44 ,ιδρυτικό στέλεχος της Αμφικτυονίας Οικουμενικού Ελληνισμού που με εμπνέει με το λόγο και το παράδειγμα της ζωής του και τέλος το  Συντονιστικό Ελληνικό Κίνημα (ΣΕΚ) που με τη διακήρυξή του με προσανατόλισε στο να καταλήξω στο συμπέρασμα ,ότι η Εθνική αυτογνωσία δεν αποτελεί στείρο εθνικισμό αλλά αντίθετα προϋπόθεση για την κατανόηση και εκτίμηση των πολιτισμών άλλων λαών και γνώρισμα του πατριώτη διεθνιστή.  
Επιπλέον μια διευκρίνηση  για το ρόλο της Ορθόδοξης παράδοσης όπως   οφείλει να διαδραματίζεται στη σύγχρονη εποχή ,σύμφωνα με τα λεγόμενα του Ζήσιμου Λορεντζάτου:
«Η δική μας Ορθόδοξη παράδοση της Ανατολής –άμεσα ή έμμεσα –έδωσε στη δύση ό, τι βαθύτερο ακριβώς έχει να παρουσιάσει εκείνη πνευματικά. Και όταν λέμε δική μας δεν εννοούμε πως εμείς οι Έλληνες δώσαμε στους άλλους τίποτα ή πως η Ορθόδοξη παράδοση ανήκει σε εμάς ,είναι εθνική ή φυλετική ,αλλά πώς εμείς ανήκουμε σε αυτή κατά το ποσοστό που γινόμαστε εμείς λαός άγιος Χριστού ,καθώς έγραφε ο Φώτιος από την εξορία (Επιστ. 126) και μόνο κατά το ποσοστό αυτό ,όσο την έχουμε ή την ακολουθάμε μπορούμε την Ορθόδοξη παράδοση να τη λέμε δική μας ,ποτέ εθνικά ή φυλετικά».

Τα τυπικά χαρακτηριστικά του πρωτο-φασισμού. Toυ Ουμπέρτο Έκο

    - Παρά την ασάφεια αυτή, νομίζω πως μπορούμε να σκιαγραφήσουμε έναν κατάλογο χαρακτηριστικών τα οποία είναι αντιπροσωπευτικά αυτού που ονομάζω «πρωτοφασισμό», ή «αρχέγονο φασισμό». Αυτά τα χαρακτηριστικά δεν μπορούν να οργανωθούν σε ένα ενιαίο σύστημα· πολλά απ' αυτά αλληλοαναιρούνται, και είναι επίσης αντιπροσωπευτικά και άλλων μορφών δεσποτισμού ή φανατισμού. Η παρουσία ενός και μόνο απ' αυτά, όμως, αρκεί για να επιτρέψει στο φασισμό να συμπτυχθεί γύρω του.

1. Το πρώτο χαρακτηριστικό του πρωτοφασισμού είναι η λατρεία της παράδοσης. Η παραδοσιαρχία, βέβαια, είναι πολύ παλαιότερη από τον φασισμό. Δεν χαρακτήριζε μόνο την αντιεπαναστατική σκέψη των Καθολικών μετά τη Γαλλική Επανάσταση, αλλά γεννήθηκε στους ελληνιστικούς χρόνους, ως αντίδραση στον κλασικό ελληνικό ορθολογισμό. Στη λεκάνη της Μεσογείου, λαοί διαφόρων θρησκειών (που οι περισσότερες απ' αυτές είχαν γίνει δεκτές στο ρωμαϊκό πάνθεο) άρχισαν να ονειρεύονται κάποια αποκάλυψη που είχε συμβεί στην αυγή της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτή η αποκάλυψη, σύμφωνα με τη μυστηριακή αίγλη που καλλιεργούσε η παραδοσιαρχία, είχε παραμείνει για πολύ καιρό κρυμμένη κάτω από το πέπλο γλωσσών που ήταν πια ξεχασμένες στα αιγυπτιακά ιερογλυφικά, στους κέλτικους ρούνους, στους παπύρους των σχεδόν άγνωστων θρησκειών της Ασίας.

Αυτή η νέα κουλτούρα έπρεπε να είναι συγκρητιστική. Ο συγκρητισμός δεν είναι απλά, όπως λένε τα λεξικά, «ο συνδυασμός διαφόρων μορφών πίστης και λατρευτικής πρακτικής»· ένας τέτοιος συνδυασμός πρέπει να ανέχεται τις αντιφάσεις. Καθένα από τα αρχικά μηνύματα περιέχει ψήγματα σοφίας, και όποτε έμοιαζαν να λένε διαφορετικά ή ασύμβατα πράγματα αυτό συνέβαινε μόνο και μόνο γιατί όλα παραπέμπουν, με αλληγορικό τρόπο, στην ίδια αρχέγονη αλήθεια.

Συνεπώς, δεν μπορεί να υπάρξει καμία πρόοδος στη γνώση. Η αλήθεια έχει ήδη καταγραφεί μια για πάντα, κι εμείς το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να συνεχίζουμε να ερμηνεύουμε το δυσνόητο μήνυμά της.

Αν κοιτάξει κανείς τις βιβλιοθήκες διαφόρων φασιστικών καθεστώτων, θα βρει όλους τους μείζονες διανοητές της παραδοσιαρχίας. Η ναζιστική εσωτερική γνώση τρεφόταν με παραδοσιαρχικά, συγκρητιστικά και μυστικιστικά στοιχεία. Η πηγή που επηρέασε περισσότερο τις θεωρίες της νέας ιταλικής δεξιάς, ο Ιούλιος Έβολα, συνδύαζε το Άγιο Δισκοπότηρο με τα Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών, και την αλχημεία με την Αγία Ρωμαϊκή και Γερμανική Αυτοκρατορία. Και μόνο το γεγονός ότι η ιταλική δεξιά, για να δείξει πόσο ανοιχτό μυαλό διαθέτει, διεύρυνε αυτό τον κατάλογο ώστε να συμπεριλάβει και έργα του Ντε Μαιτρ, του Γκενόν και του Γκράμσι, αποτελεί ολοφάνερη απόδειξη συγκρητισμού.

Αν κοιτάξετε τα ράφια που, στα αμερικάνικα βιβλιοπωλεία, φέρουν την επιγραφή «Νέα Εποχή», θα βρείτε εκεί μέχρι και Άγιο Αυγουστίνο, ο οποίος, απ' ό,τι γνωρίζω, δεν ήταν φασίστας. Αλλά το να συνδυάζεις τον Άγιο Αυγουστίνο με το Στόουνχεντζ αυτό είναι σύμπτωμα πρωτοφασισμού.

2. Η παραδοσιαρχία συνεπάγεται την απόρριψη του μοντερνισμού. Και οι φασίστες και οι εθνικοσοσιαλιστές κυριολεκτικά λάτρευαν την τεχνολογία, ενώ οι διανοητές της παραδοσιαρχίας συνήθως την απορρίπτουν ως αντίθετη προς τις παραδοσιακές πνευματικές αξίες. Όμως, παρόλο που ο ναζισμός υπερηφανευόταν για τα βιομηχανικά του επιτεύγματα, ο εγκωμιασμός του μοντερνισμού δεν ήταν παρά η επιφάνεια μιας ιδεολογίας βασισμένης στην ιδέα Αίμα και Γη (Blut und Boden). Η απόρριψη του σύγχρονου κόσμου ήταν μεταμφιεσμένη σαν αντίκρουση του καπιταλιστικού τρόπου ζωής, αλλά αφορούσε κυρίως στην απόρριψη του Πνεύματος του 1789 (και του 1776, φυσικά). Ο Διαφωτισμός, η Εποχή του Ορθολογισμού, γίνεται αντιληπτή ως απαρχή της σύγχρονης αχρειότητας. Κατ' αυτή την έννοια, ο πρωτοφασισμός μπορεί να οριστεί ως ανορθολογισμός.

3. Ο ανορθολογισμός βασίζεται επίσης στη λατρεία της δράσης για τη δράση.Επειδή η δράση είναι από μόνη της όμορφη, πρέπει να αναλαμβάνεται πριν, ή χωρίς, οποιαδήποτε σκέψη. Η σκέψη είναι μια μορφή αποδυνάμωσης. Επομένως, η κουλτούρα είναι ύποπτη, στο βαθμό που ταυτίζεται με την κριτική στάση. Η καχυποψία απέναντι στον κόσμο της διανόησης αποτελούσε πάντοτε σύμπτωμα του πρωτοφασισμού, από την υποτιθέμενη ρήση του Γκέμπελς («όταν ακούω να μιλάνε για κουλτούρα αρπάζω το όπλο μου») μέχρι τη συχνή χρήση εκφράσεων όπως «εκφυλισμένοι διανοούμενοι», «κουλτουριάρηδες», «παρηκμασμένοι σνομπ», «τα πανεπιστήμια είναι φωλιές κομμουνιστών». Οι επίσημοι φασίστες διανοούμενοι ασχολούνταν κυρίως με το να επιτίθενται στον σύγχρονο πολιτισμό και την αριστερή διανόηση, που έχουν προδώσει τις παραδοσιακές αξίες.

4. Καμιά συγκρητιστική πίστη δεν αντέχει στην αναλυτική κριτική. Το κριτικό πνεύμα κάνει διακρίσεις μεταξύ των εννοιών, και αυτές οι διακρίσεις αποτελούν σημάδι μοντερνισμού. Στον σύγχρονο πολιτισμό, η επιστημονική κοινότητα επαινεί τη διαφωνία ως μέθοδο βελτίωσης της γνώσης. Για τον πρωτοφασισμό, η διαφωνία είναι προδοσία.

5. Εξάλλου, η διαφωνία αποτελεί σημάδι ποικιλομορφίας. Ο πρωτοφασισμός καλλιεργεί και αναζητεί τη συναίνεση με το να οξύνει και να εκμεταλλεύεται το φυσικό φόβο του διαφορετικού. Η πρώτη έκκληση ενός φασιστικού ή πρώιμου φασιστικού κινήματος είναι η έκκληση ενάντια στους παρείσακτους. Επομένως, ο πρωτοφασισμός είναι εξ ορισμού ρατσιστικός.

6. Ο πρωτοφασισμός πηγάζει από την ατομική ή κοινωνική απογοήτευση.Αυτός είναι και ο λόγος που ένα από τα πιο τυπικά χαρακτηριστικά των φασιστικών καθεστώτων του παρελθόντος ήταν η επίκληση προς μια απογοητευμένη μεσαία τάξηπου μαστιζόταν από μια οικονομική κρίση ή ένιωθε πολιτικά εξευτελισμένη και φοβισμένη από την πίεση που ασκούσαν οι χαμηλότερες κοινωνικές τάξεις. Στην εποχή μας, που οι παλιοί «προλετάριοι» είναι πλέον μικροαστοί (και τα λούμπεν στοιχεία είναι κατά κανόνα αποκλεισμένα από την πολιτική σκηνή), ο φασισμός του αύριο θα βρει το ακροατήριό του σ' αυτή τη νέα πλειοψηφία.

7. Στους ανθρώπους που νιώθουν πως δεν έχουν πλέον ξεκάθαρη κοινωνική ταυτότητα, ο πρωτοφασισμός λέει πως το μοναδικό τους προνόμιο είναι το πιο κοινό, ότι έχουν γεννηθεί στην ίδια χώρα. Αυτή είναι και η απαρχή του εθνικισμού. Άλλωστε, το μοναδικό πράγμα που μπορεί να δώσει ταυτότητα στο έθνος είναι οι εχθροί του. Έτσι, στη ρίζα της πρωτοφασιστικής ψυχολογίας υπάρχει μια εμμονή με τις συνωμοσίες, ιδιαίτερα τις διεθνείς. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν πολιορκημένοι. Ο πιο εύκολος τρόπος να πολεμήσεις μια συνωμοσία είναι η επίκληση στην ξενοφοβία. Αλλά η συνωμοσία πρέπει να έχει και εσωτερικούς μοχλούς: οι Εβραίοι είναι συνήθως ο καλύτερος στόχος, γιατί έχουν το πλεονέκτημα να είναι ταυτόχρονα και εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί. Στις Η.Π.Α., ένα εμφανές δείγμα συνωμοσιολογικής εμμονής βρίσκεται στο βιβλίο του Πατ Ρόμπερτσον Η Νέα Τάξη Πραγμάτων, αλλά, όπως έχουμε δει πρόσφατα, υπάρχουν και πολλά άλλα.

8. Οι οπαδοί πρέπει να νιώθουν ταπεινωμένοι από τον επιδεικτικό πλούτο και την δύναμη των εχθρών τους. Όταν ήμουν μικρό παιδί, μου είχαν μάθει ότι οι Εγγλέζοι είχαν πέντε γεύματα τη μέρα. Έτρωγαν πιο συχνά από τους φτωχούς αλλά νηφάλιους Ιταλούς. Και ότι οι Εβραίοι είναι πλούσιοι και βοηθάνε ο ένας τον άλλο μέσω ενός μυστικού δικτύου αμοιβαίας αρωγής. Έτσι, με μια συνεχή μετατόπιση της ρητορικής εστίασης, οι εχθροί είναι ταυτόχρονα πολύ ισχυροί και πολύ αδύναμοι. Οι φασιστικές κυβερνήσεις είναι καταδικασμένες να χάνουν τους πολέμους τους, γιατί είναι εγγενώς ανίκανες να κάνουν μια αντικειμενική εκτίμηση της δύναμης του εχθρού.

9. Για τον πρωτοφασισμό, δεν υπάρχει αγώνας για τη ζωή· αντίθετα, η ζωή είναι ένας συνεχής αγώνας. Επομένως, ο ειρηνισμός ισοδυναμεί με συναλλαγή με τον εχθρό. Είναι κακός, γιατί η ζωή είναι ένας συνεχής πόλεμος. Αυτό, όμως, επιφέρει ένα «σύμπλεγμα Αρμαγεδδώνα». Εφόσον οι εχθροί πρέπει να ηττηθούν, θα πρέπει να υπάρξει μια τελική μάχη, μετά από την οποία το κίνημα θα έχει υπό τον έλεγχό του ολόκληρο τον κόσμο. Μια τέτοια «τελική λύση», όμως, θα σημάνει την αρχή μιας περιόδου ειρήνης, μιας Χρυσής Εποχής, πράγμα που έρχεται σε αντίφαση με το δόγμα του συνεχούς πολέμου. Κανείς φασίστας ηγέτης δεν έχει καταφέρει ποτέ να λύσει αυτό το πρόβλημα.

10. Ο ελιτισμός αποτελεί χαρακτηριστική διάσταση κάθε αντιδραστικής ιδεολογίας, στο βαθμό που είναι θεμελιωδώς αριστοκρατικός, και ο αριστοκρατικός και μιλιταριστικός ελιτισμός συνεπάγεται την περιφρόνηση προς τους αδύναμους. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να εκφράσει μόνο έναν λαϊκό ελιτισμό. Κάθε πολίτης ανήκει στον καλύτερο λαό του κόσμου, τα μέλη του κόμματος είναι οι καλύτεροι πολίτες, κάθε πολίτης μπορεί (ή πρέπει) να γίνει μέλος του κόμματος. Αλλά δεν μπορεί να υπάρχουν πατρίκιοι χωρίς πληβείους. Ο Ηγέτης, που γνωρίζει ότι η εξουσία δεν του απονεμήθηκε δημοκρατικά αλλά την κατέκτησε με τη βία, γνωρίζει επίσης ότι η δύναμή του βασίζεται στην αδυναμία των μαζών· οι μάζες είναι αδύναμες, και γι' αυτό χρειάζονται και αξίζουν έναν ηγεμόνα. Και εφόσον η ομάδα είναι οργανωμένη ιεραρχικά (σύμφωνα με το στρατιωτικό πρότυπο), κάθε ηγέτης περιφρονεί τους υφισταμένους του, και καθένας απ' αυτούς περιφρονεί τους κατωτέρους του. Αυτό ενισχύει την αίσθηση του μαζικού ελιτισμού.

11. Μέσα σ' αυτή την προοπτική, όλοι μαθαίνουν πως πρέπει να γίνουν ήρωες. Σε κάθε μυθολογία, ο ήρωας είναι ένα εξαιρετικό ον, αλλά για την πρωτοφασιστική ιδεολογία ο ηρωισμός είναι ο κανόνας. Αυτή η λατρεία του ηρωισμού συνδέεται στενά με τη λατρεία του θανάτου. Δεν είναι τυχαίο ότι ένα από τα συνθήματα που είχαν οι ισπανοί φαλαγγίτες ήταν το «viva la muerte» («ζήτω ο θάνατος»). Στις μη φασιστικές κοινωνίες, ο απλός λαός μαθαίνει ότι ότι ο θάνατος είναι κάτι το δυσάρεστο που όμως πρέπει να το αντιμετωπίζει με αξιοπρέπεια· και οι πιστοί μαθαίνουν ότι είναι ένας οδυνηρός τρόπος για να περάσουν σε μια μεταφυσική ευτυχία. Αντίθετα, ο πρωτοφασίστας ήρωας αποζητά τον ηρωικό θάνατο, ο οποίος διαφημίζεται ως η μεγαλύτερη ανταμοιβή για μια ηρωική ζωή. Ο πρωτοφασίστας ήρωας ανυπομονεί να πεθάνει. Μέσα στην ανυπομονησία του, συχνά στέλνει κι άλλους ανθρώπους στο θάνατο.

12. Επειδή και ο συνεχής πόλεμος και ο ηρωισμός είναι δύσκολα παιχνίδια, ο πρωτοφασίστας μεταθέτει τον πόθο του για εξουσία στη σεξουαλική συμπεριφορά του. Έτσι προκύπτει ο ματσισμός [σ.τ.Μ.: το αντριλίκι] (που συνεπάγεται αφενός την περιφρόνηση προς τη γυναίκα και αφετέρου την καταδίκη παρεκκλινουσών ερωτικών συνηθειών, όπως η αγνότητα ή η ομοφυλοφιλία). Και επειδή και το σεξ είναι δύσκολο παιχνίδι, ο πρωτοφασίστας ήρωας προτιμά να παίζει με τα όπλα - σαν φαλλικό υποκατάστατο.

13. Ο πρωτοφασισμός βασίζεται σε έναν επιλεκτικό λαϊκισμό, έναν ποιοτικό λαϊκισμό, θα έλεγε κανείς. Σε μια δημοκρατία, οι πολίτες έχουν ατομικά δικαιώματα, αλλά οι πολίτες συνολικά έχουν πολιτική επιρροή μόνο από ποσοτική άποψη ακολουθούνται οι αποφάσεις της πλειοψηφίας. Για τον πρωτοφασισμό, όμως, τα άτομα ως άτομα δεν έχουν δικαιώματα, και ο Λαός γίνεται αντιληπτός σαν ποιότητα, σαν μια μονολιθική οντότητα που εκφράζει την Κοινή Βούληση. Και επειδή κανένα μεγάλο σύνολο ατόμων δεν μπορεί ποτέ να έχει κοινή βούληση, ο Ηγέτης παριστάνει το διερμηνέα τους. Έχοντας χάσει την εξουσία της αντιπροσώπευσης, οι πολίτες δεν πράττουν· καλούνται μόνο να παίξουν το ρόλο του Λαού. Έτσι, ο Λαός δεν είναι παρά ένα θεατρικό εφεύρημα. Για να πάρουμε μια γεύση ποιοτικού λαϊκισμού δεν χρειαζόμαστε πλέον την Πιάτσα Βενέτσια της Ρώμης, ούτε το Στάδιο της Νυρεμβέργης. Υπάρχει στο μέλλον μας ένας τηλεοπτικός ή διαδικτυακός λαϊκισμός, στον οποίο η συναισθηματική αντίδραση μιας επιλεγμένης ομάδας πολιτών θα μπορεί να παρουσιάζεται και να γίνεται αποδεκτή ως η Φωνή του Λαού.

Λόγω του ποιοτικού λαϊκισμού του, ο πρωτοφασισμός πρέπει να είναι κατά των «διεφθαρμένων» κοινοβουλευτικών κυβερνήσεων. Μια από τις πρώτες φράσεις που είπε ο Μουσολίνι στο ιταλικό κοινοβούλιο ήταν «Θα μπορούσα να μετατρέψω αυτό το βουβό και καταθλιπτικό μέρος σε στρατόπεδο για τις σπείρες μου» οι «σπείρες» είναι μια υποδιαίρεση της παραδοσιακής ρωμαϊκής λεγεώνας. Βέβαια, αμέσως βρήκε καλύτερο καταυλισμό για τις σπείρες του, αλλά λίγο αργότερα διέλυσε το κοινοβούλιο. Όποτε ένας πολιτικός αμφισβητεί τη νομιμότητα ενός κοινοβουλίου γιατί δεν αντιπροσωπεύει πλέον τη Φωνή του Λαού, αρχίζει και μυρίζει πρωτοφασισμό.

14. Ο πρωτοφασισμός μιλάει την «Νέα Ομιλία». Η Νέα Ομιλία επινοήθηκε από τον Όργουελ στο βιβλίο του 1984, ως επίσημη γλώσσα του Αγγλικού Σοσιαλισμού. Αλλά σε πολλές μορφές δικτατορίας συναντά κανείς πρωτοφασιστικά χαρακτηριστικά. Όλα τα ναζιστικά και φασιστικά σχολικά εγχειρίδια χρησιμοποιούσαν φτωχό λεξιλόγιο και στοιχειώδη σύνταξη, με σκοπό να περιορίσουν τη διάδοση των εργαλείων της σύνθετης και κριτικής σκέψης. Αλλά πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε άλλα είδη Νέας Ομιλίας, ακόμα κι αν παίρνουν τη φαινομενικά αθώα μορφή ενός δημοφιλούς τοκ-σόου.

Το πρωινό της 27ης Ιουλίου 1943, έμαθα ότι, σύμφωνα με ραδιοφωνικές ανακοινώσεις, ο φασισμός είχε καταρρεύσει και ο Μουσολίνι είχε συλληφθεί. Όταν η μητέρα μου με έστειλε να αγοράσω την εφημερίδα, είδα ότι οι εφημερίδες στον κοντινότερο πάγκο είχαν διαφορετικούς τίτλους. Επιπλέον, αφού είδα τους τίτλους, συνειδητοποίησα ότι κάθε εφημερίδα έγραφε διαφορετικά πράγματα. Αγόρασα μία στην τύχη, και διάβασα στην πρώτη σελίδα ένα μήνυμα που το υπέγραφαν πέντε ή έξι πολιτικά κόμματα ανάμεσά τους η Χριστιανική Δημοκρατία, το Κομμουνιστικό Κόμμα, το Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Κόμμα της Δράσης, και το Φιλελεύθερο Κόμμα.

Μέχρι τότε, πίστευα ότι υπήρχε μόνο ένα κόμμα σε κάθε χώρα, και ότι στην Ιταλία αυτό ήταν το Εθνικό Φασιστικό Κόμμα. Τώρα, ανακάλυπτα ότι στη χώρα μου μπορούσαν να υπάρχουν ταυτόχρονα διάφορα κόμματα. Καθώς ήμουν έξυπνο παιδί, κατάλαβα ότι όλα αυτά τα κόμματα δεν μπορεί να γεννήθηκαν μέσα σε μια νύχτα, άρα θα πρέπει να υπήρχαν εδώ και αρκετό καιρό ως μυστικές οργανώσεις.

Το μήνυμα στην πρώτη σελίδα πανηγύριζε για το τέλος της δικτατορίας και την επιστροφή της ελευθερίας: της ελευθερίας του λόγου, του τύπου, της πολιτικής σύμπραξης. Αυτές τις λέξεις, «ελευθερία», «δικτατορία» τις διάβαζα τώρα για πρώτη φορά στη ζωή μου. Χάρη σ' αυτές τις λέξεις, ξαναγεννήθηκα ως ελεύθερος δυτικός άνθρωπος.

Πρέπει να είμαστε σε εγρήγορση, ώστε το νόημα αυτών των λέξεων να μην ξεχαστεί ξανά. Ο πρωτοφασισμός βρίσκεται ακόμα γύρω μας, πολλές φορές με πολιτικά. Θα ήταν πολύ ευκολότερο, για μας, αν εμφανιζόταν στην παγκόσμια σκηνή κάποιος και έλεγε «Θέλω να ξανανοίξω το Άουσβιτς, θέλω να παρελάσουν ξανά οι Μελανοχίτωνες στις ιταλικές πλατείες». Αλλά η ζωή δεν είναι τόσο απλή. Ο πρωτοφασισμός μπορεί να επιστρέψει με το πιο αθώο προσωπείο. Είναι καθήκον μας να τον αποκαλύπτουμε και να καταδεικνύουμε οποιαδήποτε από τις νέες εκφάνσεις του κάθε μέρα, σε κάθε μέρος του κόσμου. Και είναι καλό να θυμόμαστε τα λόγια που είπε ο Φραγκλίνος Ρούζβελτ στις 4 Νοεμβρίου 1938:

«Τολμώ να πω ότι, αν ποτέ η αμερικανική δημοκρατία πάψει να προχωρεί ως ζωντανή δύναμη και να προσπαθεί μέρα και νύχτα, με ειρηνικό τρόπο, να κάνει όλους τους πολίτες μας καλύτερους, τότε ο φασισμός θα δυναμώσει στη χώρα μας».

Η ελευθερία και η απελευθέρωση είναι μια ατέρμονη διαδικασία.

Το πρωτότυπο κείμενο δημοσιεύτηκε στο New York Review of Books το 1995